Fauna bezkręgowców Nadmorskiego Parku to tereny WŁADYSŁAWOWO, Jastrzębiej góry, Karwi, Ostrowa, Karwińskich błot, Swarzewa, Zatoki puckiej, i wiele innych.
Bezkręgowce stanowiš prawie 99% wszystkich znanych gatunków zwierzšt. Przedstawiciele poszczególnych grup zwierzšt bezkręgowych zajmujš różnorodne rodowiska lšdowe jak i wodne.
W wodach i wilgotnych terenach lšdowych spotykane sš między innymi piercienice. Skšposzczety spotyka się w różnych typach zbiorników wodnych, jak na łškach, torfowiskach, w glebie i ciółce. Sš tu doć pospolite gatunki jak Mesenchytraeus armatus, czy Cognettia sphagnetorum. Spotykano tu też rzadkiego łškowego skšposzczeta, Buchholvia fallax. W różnych rodowiskach lšdowych (w próchniczej glebie, wród szczštków rolinnych) znaleć można przedstawicieli rodzaju Fridericia (np. F. bisetosa, F. galba, F. ratzeli). Sporód dżdżownicowatych odnotowano doć pospolite, występujšce w różnych warunkach ekologicznych gatunki z rodzaju Dendrobaena (D. rubida i D. octaedra). Ciekawš grupš sš niesporczaki – drobne (0.05-1.2 mm), waleczkowate zwierzęta, ze słabo wyodrębnionš głowš i czterema parami odnóży zakończonych pazurkami lub przylgami. Znane sš wród nich formy morskie, słodkowodne albo lšdowe, ale zawsze wymagajšce do aktywnego życia wody. Spotyka się je na rolinach wodnych i lšdowych (mchach, porostach), w glebie i w ciółce. Pokarm ich mogš stanowić glony, szczštki rolinne, pierwotniaki, a nawet wrotki i nicienie.
Mięczaki reprezentowane sš przez limaki i małże. Sporód limaków odnotowano przedstawicieli szeregu rodzin lšdowych, wodnych płucodysznych i wodnych I ťrzodoskrzelnych.
W lasach, zarolach, parkach, czy ogrodach spotyka się gatunki z wszędobylskiego rodzaju wstężyk (Cepaea), przedstawicieli widrzyków, bursztynkę (Succinea putris), a także największego sporód naszych limaków – winniczka
Ciekawe dla nadmorskiej malakofauny sš limaki o muszli szczštkowej lub całkowicie zredukowanej. Na drzewach znaleć można pomrowioksztaltnych Lehmannia marginata, o dł. 7,5 cm. Grzbiet i płaszcz ma popielaty lub szary z prawie czarnym rysunkiem. Boki sš janiejsze – kremowe lub białawe, luz jest bezbarwny. limak ten zamieszkuje lasy liciaste i mieszane; przejawia się nocš. Żywi się wyłšcznie porostami i glonami żyjšcymi na pniach drzew. Innym pomrowem jest Umax ci-nereoniger – duży, dochodzšcy do 20 cm limak o prawie jednorodnym, czarnym lub popielatym ubarwieniu. Jest to także gatunek leny, który pełza po pniach, chroni się pod korš, w ciółce, czy pod kawałkami drewna. Zjada różne częci żyjšcych rolin kwiatowych, grzybów, zlizuje glony i porosty z pni drzew. Żyje 2-3 lata.
Sporód nagich limaków z rodziny linikowatych charakterystyczny jest Arion subfuscus, o ciele długoci 3,5-7 cm w kolorze rdzawym i rysunku o doć dużej zmiennoci indywidualnej. Jego czułki sš zawsze czarne, a stopa kremowa. luz ma zwykle barwę od żółtej do pomarańczowej. Jest to gatunek pospolity w całej Polsce, w różnych typach lasów od liciastych po monokultury sosny, gdzie brak zwykle innych gatunków limaków. Występuje też w zarolach, na polanach, rzadziej synantropijnie. Jest grzybożerny – zjada zarówno grzyby jadalne dla człowieka jak i trujšce.
Z rodziny kršżałkowatych spotkać można Discus rotundatus. Ten pierwotnie leny limak okazał się bardziej plastyczny niż inni przedstawiciele tej grupy i w miarę utraty swojego naturalnego ekosystemu opanowywał rodowiska antropogeniczne. Obecnie oprócz lasu spotkać go można w parkach, ogrodach, ruinach, na gruzowiskach, czy mietniskach; nierzadki jest także w jaskiniach. Żyje w ciółce, gdzie jest doć silnie przywišzany do zbutwiałego drewna, ze względu na bytujšce tam grzyby i glony, które stanowiš jego podstawowy po karm. Dodatkiem do takiej diety sš roliny wyższe, grzyby kapeluszowe, szczštki pochodzenia zwierzęcego, np. martwe stawonogi.
Sporód limaków wodnych na uwagę zasługujš gatunki przodoskrzelnych odnotowane u nas tylko w Zatoce Puckiej/ciekawe tereny Władysławowa, Swarzewa, Pucka, HEL/ jak Rissoa inconspicua i R. membranacea oraz wy stępujšcy tak w wodach słodkich jak i słonych: Theodoxus fluviatilis – aklywm przez cały rok, żywišcy się glonami, detrytusem, gšbkami, a nawet padlinš. Niewštpliwie najliczniejszym typem bezkręgowców sš stawonogi, rep re zen Iow. i ne przez skorupiaki, pajęczaki, wije i owady. Fauna lšdowa skorupiaków ogranicza się do różnych gatunków stonóg, których przykładem jest prosiom I Porcelio scaber, spotykany w borach, pod korš starych pniaków. Na plażach r/ę sty jest zmieraczek (Talitrus saltator), przedstawiciel obunogów, który odżyw lit się szczštkami rolinnymi wyrzuconymi przez morze.
Z fauny pajęczaków licznie reprezentowane sš pajški. Oprócz gatunków wyslŤ, |”i jšcych na całym obszarze Polski, jak pospolity w runie wilgotnych Iumiw Floronia bucculenta, Myrmaranthia formicaria, czy też Agroecna i>rnln)Ľ (znanego zresztš z niewielu stanowisk w lasach liciastych i mieszanych), wypujš tu gatunki charakterystyczne dla wydm, czy nadmorskich borów sosnowych. Warto wymienić Arctosa perita perita – pajška palearktycznego notowanego na wydmach piaszczystych nadmorskich i ródlšdowych, a czasami nawet na polach uprawnych. Na szczególnš uwagę zasługuje Pardosa calida – gatunek rzadki, występujšcy wyłšcznie w borach sosnowych tuż nad brzegiem morza, a także Philodromus fallax, występujšcy u nas tylko na wydmach nadmorskich i znany z niewielu stanowisk, wród których wymienia się Półwysep Helski/tereny Władysławowa, Kunicy, Chałup,Jastarni, Helu/.
Najbogatszš i najsłabiej poznanš grupš pajęczaków sš roztocze. Stosunkowo najwięcej danych posiadamy o kleszczach -największych przedstawicielach tej grupy, niespecyficznych pasożytach różnych gatunków kręgowców. Na terenie Nadmorskiego Parku Krajobrazowego /tereny Rewy, Władysławowa, Jastrzębiej góry, KARWIA, Ostrowa, Swarzewa, itp./ odnotowano np. kleszcza sikorzego (Ixodes arboricola). Jest to pasożyt gniazdowo-norowy, bezwzględnie ornitofilny, występujšcy w lasach liciastych, mieszanych, czy parkach, gdzie atakuje plomykówkę, puszczyka, dymówkę, kowalika, szpaka, sikory i wróble. Sporadycznie odnotowuje się też gatunki obce, zawlekane do nas przez ptaki wędrowne, jak kleszcz ródziemnomorski (Ixodes festai), którego znaleziono na kosie. Najpospolitszym kleszczem jest niewštpliwie Ixodes ricinus, gatunek o dużej plastycznoci ekologicznej, preferujšcy rodowiska wilgotne, lasy liciaste i mieszane. Kleszcze te, niezbyt ruchliwe, skupiajš się wzdłuż cieżek i szlaków wydeptanych przez zwierzęta, gdzie oczekujš na potencjalnych żywicieli. Atakujš praktycznie wszystkie lšdowe gady, ptaki i ssaki, w tym także człowieka. Przenoszš przy tym grone choroby, np. borelio-zę, czy tularemię.
Ponadto odnotowano przedstawicieli Bdellidae, np. Bdella iconica, występujšcy w borach sosnowych i zarolach oraz Biscirus silvaticus; Cunaxidae – np. mało znany gatunek Cunaxoides kielcz,ewski Zerconidae – Parazercon radiatus, eu-rytypowy, występujšcy w ciółce lasów, borów, w mchach, darni traw, dziuplach, oraz równie pospolity Zer eon trangularis, czy Zer eon zelawaiensis, który z kolei jest gatunkiem borealno-górskim.
W ciółce, w glebie, pod korš pniaków ukrywajš się wije. Często spotkać można ruchliwego wija drewniaka (Lithobius forficatus), przedstawiciela pareczników. Z dwuparców występuje tu Polyxenus lagurus, kosmopolityczny, ale rzadko zauważany ze względu na bardzo małe rozmiary. Żyje pod korš drzew i pniaków, a także w ciółce. Do tej samej gromady należy Nopoiulus fuscus, spotykany pod korš pni i mchami w borach sosnowych, czy na torfowiskach. Dostaje się do gniazd mrówek, ptaków, wiewiórek, czy kretów. W niektórych rodowiskach jest jedynym gatunkiem krocionogów.
Największe zainteresowanie wzbudzajš motyle. Najciekawsze to gatunki pospolite, stosunkowo duże i bogato ubarwione, jak np. rusałki (pawik, czy pokrzywik), których pokryte ciemnymi szczecinami gšsienice można spotkać na pokrzywach. Sš też bielinkowate, z białymi bielinkami (których żarłoczne gšsienice żerujš na rolinach krzyżowych), ale i ciekawiej ubarwionymi gatunkami, jak szlakonie (rodzaj Colias), latolistek cytrynek (Gonepteryx rhamni), którego samce majš żółte skrzydła, czy zorzynek rzeżucho wiec (Anthocharis cardamines), zwany dawniej motylem au-rorš. Klejnocikami sš fruwajšce wród kwiatów maleńkie metalicznie niebieskie modraszki, czy płomienne czerwończyki, np. czerwończyk dukacik – Lycaena virgaureae, czy Żarek – L.phlaeas, których gšsieniczki żerujš na szczawiu, czy rdecie. Z ciekawych wymienić trzeba przedstawiciela zwójkowatych Retinia resinella. Jej żółtobrunatna gšsienica po-|tiwin się w sierpniu na młodych sosnach, dršży nasadę szpilki i jamkę na po-un i/.chni pędu do nasady pšczka. Formuje delikatny oprzęd, który razem / naciekami żywicy tworzy narol, gdzie gšsienica zimuje. Wyrosła zwane gala-Niimi w następnym roku osišgajš rednicę 2-3 cm. W nich zimuje dorosła już liuwa, która następnie przepoczwarcza się. Motyl pojawia się w maju i czerwcu.
Najliczniejszš grupš owadów sš chrzšszcze. Zaobserwować można je w różnych .lodowiskach – żerujšce na kwiatach, liciach, ukryte pod korš, mchem, czy w glebie. Skryty tryb życia prowadzš biegaczowate – drapieżne, ruchliwe, często nic latajšce chrzšszcze, których najwięksi przedstawiciele (biegacze i tęczniki), należš do gatunków chronionych. Jednym z najpiękniejszych jest tęcznik liszkarz < ’tilosoma sycophanta, bardzo drapieżny, wdrapujšcy się na drzewa, gdzie ataku-je szkodniki rolin. Stwierdzono tu też rzadkiego Calosoma investigator. Z, mniejszych wymienić można niestrudka Bembidion velox, żyjšcego nad brzegami zbiorników wodnych na piasku, Bembidion guttata, znajdowanego wród opadłych lici i innych resztek rolinnych, czy Bembidion Imllidipenne – na wybrzeżach morskich. W miejscach otwartych i słabo zadrzewionych znaleć można Trechus šuadristriatus. Rzadko spotykany jest Lasiotrechus discus, który prowadzi podziemny tryb życia u pobrzeży wód. Wilgotne lasy zasiedla Leistus rufescens, czy leszcz Nebria brevicollis.
Mieszkańcami lasów sš chrzšszcze z rodziny kózko watych, których larwy, często ksylofagiczne, dršżš korytarze w drewnie. Należy tu dylšż garbarz (Prionus co-riarius), czy borówka brunatna (Tetropium castaneum), która rozwija się w drzewach iglastych. Pospolity jest zmorsznik Corymbia rubra (Lep tur a rubra), której doć okazałe samice o czerwonych pokrywach, czy mniejsze i odmiennie ubarwione samce spotyka się na kwiatach rolin baldaszkowych lub pniakach.
Rodzinę bogatkowatych reprezentujš kwietniczki Anthaxa quadripunctata i A.submontana. Z kolei ze sprężykowatych stwierdzono np. dwójkowca Selato-somus impressus, Ctenicera pectinicornic, czy wreszcie Negastirius sabulicona, występujšcego lokalnie na plażach nadmorskich.
Wiosnš obserwuje się przedstawicieli omomiłkowatych, często żółtopomarańczo-wych, o czarnych pokrywach i czerwonym przedpleczu. Należš tu pospolity omomiłek Cantharis Jusca, czy C.pellucina, C.flavilabris, C.nigricans, C.livida, C.rufa, a także rodzaj zmięk Rhagonycha (R.lignosa, R.testacea, R.lutea, R.fu-lva). Wskanikiem dla mało zmienionych drzewostanów jest Podabrus alpinus, gatunek borealno-alpejski, na niżu rzadki. Ryjkowcowate reprezentujš pędrusie.
Dobrze znani sš przedstawiciele żukowatych na czele z żukiem gnojowym (Geo-trupęs stercorosus), którego często spotyka się w lasach, gdzie żeruje na butwiejšcych rolinach, kale zwierzęcym, owocnikach grzybów. Ma on duże znaczenie dla lasu, gdyż zakopujšc butwiejšce roliny i dršżšc korytarze zwiększa przewiewnoć i żyznoć gleby. Rzadziej zauważane sš żukowate z rodzaju pług, np. Aphodius sphacelatus i A. granarius spotykane na ekskrementach i szczštkach rolinnych. Pospolitym szkodnikiem zasiewów jest guniak czerwczyk Rhizostrogus solstitialis (Amphimallon solstitialis), którego larwy żyjš w glebie odżywiajšc się korzeniami rolin, a także wałkarz lipczyk (Polyphyllo Julio), którego pędraki preferujš korzenie sosny.
Interesujšcym gatunkiem z rodziny skómikowatych jest Trinodes hirtus -mały (1,5-3 mm), ciemny, biyszczšcy chrzšszczyk, pokryty rzadkimi, ale bardzo długimi szczecinami. W Polsce jest on doć rzadki, znany tylko z kilku stanowisk. Zarówno larwa jak i dojrzale chrzšszcze współżyjš z pajškami – żywiš się resztkami wyssanych przez nie owadów. Przed samymi pajškami chroniš je długie i odstajšce szczeciny.
Owadami rzadziej zauważanymi niż motyle czy chrzšszcze sš leni przedstawiciele karaczanów np. zadomka Ectobius lapponicus. Zamieszkuje ona poza lasami także zarola i sady, gdzie w ciółce składa kokony, z których już po kilku tygodniach wykluwajš się nimfy.
Bogatš grupš sš błonkoskrzydłe, reprezentowane przez pospolite żšdłówki – osy, objęte ochronš trzmiele, a także mrówki, wród których obok przedstawicieli rodzaju Fórmica na uwagę zasługuje Lasuis mixtus, gatunek w Polsce raczej rzadki. Odnotowano liczne gatunki Nomadini (np. Namada flavo guttata, N. stra-ciata, N. panzeri).
licznym ubarwieniem zwracajš za to uwagę pluskwiaki różnoskrzydłe, z licznymi przedstawicielami rolinożernych tarczówkowatych, czy znanym chyba każdemu, czerwono-czarnym kowalem bezskrzydłym (Pyrrhocoris apterus). Wiele gatunków z tej grupy przystosowało się do rodowiska wodnego. Do nich należy wiolak Corixa panzeri, rzadki gatunek zamieszkujšcy różne wody stojšce, a stwierdzony nawet w Zatoce Puckiej/tereny Pucka, Swarzewa, Władysławowa, REWA, Jastarni, Helu, itp./pluskolec – Notonecta lutea, czy duża (15-22 mm), drapieżna płoszczyca (Nepa cinerea), która poluje na skorupiaki, owady, a nawet drobne kręgowce (kijanki, małe rybki). Na stawach, torfiankach, ale i kałużach można spotkać innego wodnego pluskwiaka – nartnika (Gerris rufoscutellatus).
Jednš z mniej poznanych formacji ekologicznych jest meiofauna denna (zwierzęta drobnych rozmiarów żyjšce na dnie). Głównym liczebnie składnikiem meiobentosu Zatoki Puckiej sš nicienie. Skšposzczety stanowiš natomiast okresowy element. Ze skorupiaków najczęciej spotykane w meiobentosie sš widłonogi Harpacticoida oraz małżoraczki Ostracoda.
Na zróżnicowanie składu jakociowego makrofauny bezkręgowej, zwłaszcza bentonicznej, w obrębie morskich wód Nadmorskiego Parku Krajobrazowego wyróżnić w nim można trzy płytkowodne regiony: ograniczony Ryfem Mew Zalew Pucki, zewnętrznš częć Zatoki Puckiej/tereny Pucka, Władysławowa, Swarzewa, Rewy/ oraz omywajšce zewnętrzny brzeg Mierzei Helskiej przybrzeżne wody Zatoki Gdańskiej.
Zalew Pucki, zwany też ..Wewnętrzna Zatoka Pucka, z uwagi na częciowo poronięte przez makrofity dno oraz miejscami względnie spokojne – warunki rodowiskowe, wyróżnia się najbardziej różnorodnymi zespołami bezkręgowców, zwłaszcza dennych, w skład których – poza skorupiakami – wchodzš przedstawiciele wielu innych gromad bezkręgowców, w tej liczbie: stulbioplawów, wirków, wstężniaków, wieloszczetów, skšposzczetów, owadów, mszywiołów, limaków o-raz małży.
Zatoka Pucka/tereny Władysławowa, SWARZEWO/, a zwłaszcza jej płytsza częć zasiedlona jest przez nieco uboższš pod względem jakociowym makrofaunę dennš, bowiem brak w niej z reguły przedstawicieli wirków, wstężniaków i owadów. W obydwu regionach Zatoki Puckiej w obrębie Władysławowa dominujšcym elementem w zakresie biomasy sš małże, zwłaszcza omułek bałtycki Mytilus trossulus i rogowiec bałtycki Macoma balthi-ca.
Zatoka Gdańska/Rewa, Mechelinki, WŁADYSŁAWOWO, Swarzewo, itp/, a cilej bioršc, jej płytkowodny pas wód przybrzeżnych omywajšcych zewnętrzne brzegi Mierzei Helskiej, w strefie przyboju, tj. do głębokoci 2-3 metrów, przedstawia najbardziej burzliwe i niegocinne dla bezkręgowców rodowisko życia, do którego – sporód zwierzšt dennych -przystosowały się jedynie bardzo nieliczne skorupiaki, a w szczególnoci: eurydyka Eurydice pulchra, piaszczyk Bathyporeia pilosa.
To wszystko możesz zobaczyć i dotknšć gołš rękš w miejscowociach takich jak Władysławowo, Karwia, Ostrowo, JASTRZĘBIA GÓRA, Swarzewo, Zatoce Puckiej, czy Półwyspie Helskim.
wzor. na mat. A. Janty
