Rezerwaty nadmorskie

Nadmorski park krajobrazowyRezerwaty nadmorskie.

Pokoje Władysławowo. Specjalne formy ochrony w Nadmorskim Parku Krajobrazowym
Najcenniejsze fragmenty przyrody Parku objęte są rezerwatami ścisłymi oraz proponowanymi rezerwatami krajobrazowymi. Pokoje Afrodyta Władysławowo. W granicach Parku znajdują się:

  1. Rezerwaty istniejące

    • Białogóra (55,75 ha; od 1972) – kompleks zagłębień międzywydmowych i wydm na zapleczu pasa nadmorskiego; unikatowe stanowisko torfowisk atlantyckich (Eleocharis multicaulis, Erica tetralix, Myrica gale, Rhynchospora fusca); żurawie gniazdujące i przelotne.

    • Piaśnickie Łąki (56,23 ha; od 1959) – las i zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinietum medioeuropaeum) między Piaśnicą a jej starym korytem; chronione gatunki: Iris sibirica, Gladiolus imbricatus, Cnidium dubium, Viola stagnina, Carex buxbaumi, C. hostiana, C. hartmannii, rzadkie psiary (Polygalo–Nardetum) i łany konwalii w dębowo‑brzozowych drzewostanach.

    • Przylądek Rozewie (12,17 ha; od   1957) – zbocze klifu chronione betonową opaską; żyzna buczyna pomorska (Melico‑Fagetum) i kwaśna buczyna niżowa (Luzulo pilosae‑Fagetum); niższe partie ze źródliskami – las mieszany z jaworem i klonem.

    • Beka (193,01 ha; od 1988) – dno doliny Redy i brzegi Zatoki Puckiej; największe w Polsce łąki halofilne (Juncetum gerardi), szuwary oczeretowe (Scirpetum maritimi), zespół Puccinellio–Spergularietum; stanowiska storczyków Liparis loeselii, Epipactis palustris, Pinguicula vulgaris; ważna ostoja ptaków wodno‑błotnych i przelotnych.

  2. Rezerwaty projektowane

    • Widowo (104,20 ha) – kompleks wydm do 22 m, stadia boru nadmorskiego (Empetro nigri‑Pinetum), murawy szarej wydmy (Helichryso–Jasionetum), fragmenty dębowych lasów łęgowych.

    • Rosettowe Buki (5,70 ha) – fragment klifu w Jastrzębiej Górze z wysiękami wody; wielogatunkowe lasy i zarośla o bogatej florze.

    • Lisi Jar (2,99 ha) – dolina erozyjna z acidofilnym lasem bukowym (Luzulo pilosae‑Fagetum), w runie młode okazy bluszczu o liściach trójklapowych i białokwiatowych.

    • Rudnik (Wąwóz Chłapowski) (24,79 ha) – malownicza dolina z zaroślami żarnowca miotlastego (Cytisus scoparius), murawami napiaskowymi, pasami rokitnika.

    • Słone Łąki (27,72 ha) – pastwiska halofilne we Władysławowie (Juncetum gerardi), szuwary trzcinowe (Phragmitetum australis) i oczeretowe; unikatowe stanowiska Samolus valerandi; ważna ostoja ptaków wodnych i siewkowców.

    • Rzeczne Łąki (177,76 ha) – nadbrzeża Rewy–Mechelinek; łąki i szuwary halofilne, wydmy z Eryngium maritimum (ok. 1800 osobników!); fragment olsów; liczne gatunki lęgowe i przelotne ptaki siewkowe; kolonia czapli siwych (ok. 80 gniazd).

  3. Rezerwaty w otulinie Parku

    • Babnica (2,04 ha; od 1996) – fragment stromego zbocza wydmy parabolicznej z reliktowym lasem bukowo‑dębowym (ok. 140 lat) i 59 gatunkami porostów (m.in. Lobaria pulmonaria, Usnea hirta).

    • Zielone (17,08 ha; od 1983) – fragment lasu brzozowo‑sosnowego z jedynym w regionie stanowiskiem liany Lonicera periclymenum.

    • Woskownica Bielawskiego Błota (33 ha; od 1977) – fragment torfowiska z licznie występującą Myrica gale.

    • Moroszka Bielawskiego Błota (8,40 ha; od 1977) – ochrona Rubus chamaemorus – mniejszego fragmentu torfowiska.

  4. Rezerwat „Bielawa” (747,36 ha)
    – obejmuje torfowisko wysokie i obszary zatorfionych wrzosowisk; dawniej bogate w mszary, wrzosie i rośliny torfowiskowe, obecnie silnie przekształcone; ochrona nielicznych resztek torfowych i unikatowych stanowisk flory borealnej. Cenny dla ptaków – lęgi lęczaka, żurawia, zimowiska wielu kaczek i łabędzi; ssaki: jeleń, borsuk, sporadycznie łoś.


Dojazd i noclegi
Wszystkie rezerwaty leżą w pobliżu Karwi, Jastrzębiej Góry i Władysławowa. Bazy noclegowe (domy wczasowe, pensjonaty, apartamenty, hotele) dostępne są we Władysławowie, Jastrzębiej Górze, Karwi, Ostrowie, Chłapowie i innych nadmorskich miejscowościach.

Z niemal każdego zakątka Polski można dojechać pociągiem lub autobusem PKS do Władysławowa i okolic. Na miejscu usługi taksówkowe zapewnia Radio Taxi Władysławowo:

  • tel. 666 865 344

oprac. na podstawie mat. A. Janty

Flora i Fauna nad Zatoką Gdańską

Władysławowo

Fauna bezkręgowców Nadmorskiego Parku Krajobrazowego
(obszary: Władysławowo, Jastrzębia Góra, Karwia, Ostrowo, Karwińskie Błota, Swarzewo, Zatoka Pucka i inne)Władysławowo pokoje.

Bezkręgowce stanowią prawie 99 % wszystkich znanych gatunków zwierząt. Ich przedstawiciele zajmują bardzo różnorodne środowiska lądowe i wodne. Pokoje Władysławowo.


Pierścienice

  • Skąposzczety (Enchytraeidae)

    • Mesenchytraeus armatus, Cognettia sphagnetorum (pospolite)

    • Buchholzia fallax (rzadki, torfowiskowy)

  • Rodzaj Fridericia (F. bisetosa, F. galba, F. ratzeli) – w próchnicznej glebie i ściółce

  • Dendrobaena (D. rubida, D. octaedra) – w różnych warunkach ekologicznych


Niesporczaki (Tardigrada)

Drobne (0,05–1,2 mm), o waleczkowatym kształcie, z czterema parami odnóży zakończonych pazurkami lub przylgami. Występują na mchach, porostach, w glebie i ściółce; żywią się glonami, szczątkami roślinnymi, pierwotniakami, a nawet innymi bezkręgowcami.


Mięczaki

Ślimaki lądowe

  • Cepaea spp. (wstężyk)

  • Succinea putris (bursztynka)

  • Helix pomatia (winniczek)

  • Lehmannia marginata – do 7,5 cm, żywi się porostami i glonami na pniach drzew

  • Limax cinereoniger – do 20 cm, leśny, zjada żywe części roślin, grzyby, glony, porosty

  • Arion subfuscus – 3,5–7 cm, nagi ślimak, grzybożerny, śluz od żółtego do pomarańczowego

  • Discus rotundatus – pierwotnie leśny, ale adaptowany do parków, ogrodów, ruin i jaskiń

Ślimaki wodne

  • Rissoa inconspicua, R. membranacea – przybrzeża Zatoki Puckiej

  • Theodoxus fluviatilis – w wodach słodkich i słonawych, żywi się glonami, detrytusem, gąbkami, padliną


Skorupiaki

Lądowe

  • Porcellio scaber – pod korą pniaków w borach sosnowych

  • Talitrus saltator – plaże, detrytus roślinny wyrzucony przez morze

Meiofauna denna

  • Dominują nicienie; okresowo skąposzczety i pierścienice

  • Widłonogi (Harpacticoida), małżoraczki (Ostracoda)


Pajęczaki

Pająki

  • Arctosa perita perita – wydmowe, na piaszczystych klifach

  • Pardosa calida – rzadki, w nadmorskich borach sosnowych

  • Philodromus fallax – tylko na wydmach nadmorskich (Półwysep Helski)

Roztocze

  • Kleszcze: Ixodes ricinus (najpospolitszy), I. arboricola (sikorz), sporadycznie I. festai

  • Bdellidae: Bdella iconica, Biscirus silvaticus

  • Cunaxidae: Cunaxoides kielczewski

  • Zerconidae: Parazercon radiatus, Zercon triangularis, Z. zelawaiensis


Wije i pareczniki

  • Lithobius forficatus (drętwik)

  • Polyxenus lagurus, Nopoiulus fuscus – w ściółce, pod korą, w gniazdach zwierząt


Owady

Motyle

  • Rusałki (Inachis io, Aglais urticae), bielinki (Pieris spp.)

  • Cytrynek Gonepteryx rhamni, zorzynek Anthocharis cardamines

  • Modraszki, czerwończyki (Lycaena spp.)

  • Retinia resinella – formuje „gale” na młodych sosnach

Chrząszcze

  • Biegaczowate: Carabus sycophanta, Calosoma investigator, Bembidion spp., Trechus quadristriatus

  • Kózkowate: Prionus coriarius, Tetropium castaneum

  • Żukowate: Geotrupes stercorosus, Aphodius sphacelatus, A. granarius

  • Skórnikowate: Trinodes hirtus – karmi się resztkami po pająkach

  • Karaczany: Ectobius lapponicus

Błonkoskrzydłe

  • Osy, trzmiele (chronione)

  • Mrówki: Formica spp., Lasius mixtus

  • Kleptopasożyty Nomadini: Nomada spp.

Pluskwiaki

  • Tarczówki (Pentatomidae), Pyrrhocoris apterus (kowal bezskrzydły)

  • Wodne: Corixa panzeri, Notonecta lutea, Nepa cinerea, Gerris rufoscutellatus


Makrofauna denna w wodach przybrzeżnych

  1. Zalew Pucki („wewnętrzna Zatoka Pucka”):
    – bogata makrofauna denna: stulbiopławy, wirkowce, wstężniaki, wieloszczety, owady, mięczaki, skorupiaki.

  2. Zewnętrzna Zatoka Pucka:
    – uboższa – dominują małże Mytilus trossulus i Macoma balthica.

  3. Strefa przybrzeżna Zatoki Gdańskiej (przyboje do 2–3 m):
    – przystosowane skorupiaki: Eurydice pulchra, Bathyporeia pilosa.


Wszystkie te bezkręgowce można obserwować – a w wielu wypadkach nawet dotknąć gołą ręką – w miejscowościach: Władysławowo, Karwia, Ostrowo, Jastrzębia Góra, Swarzewo, Zatoka Pucka czy na Półwyspie Helskim.

Wzór na mat. A. Janty

Szata roślinna – część II


W dłuższych okresach tzw. spokoju, w wyniku sukcesji roślinnej, zbiorowiska roślin zielnych przekształcają się w zbiorowiska zaroślowe, w postaci nie spotykanej poza klifami. Pokoje Władysławowo.  Buduje je głównie rozpowszechniony na klifach rokitnik zwyczajny. Jest to gatunek niezwykle ekspansywny – jego młode okazy rozwijające się z nasion wkraczają już do pionierskich zbiorowisk roślin zielnych, natomiast starsze osobniki dodatkowo rozprzestrzeniają się dzięki odroślom korzeniowym, przemieszczanym wskutek obsuwania lub osypywania się podłoża. Ponadto rokitnik, dzięki symbiozie z mikroorganizmami wiążącymi wolny azot z powietrza, może zasiedlać gleby ubogie w ten składnik, stąd też często rośnie on na inicjalnych glebach piaszczystych i gliniastych. Dzięki temu krzew ten bardzo silnie umacnia stoki klifów, tworząc zwarte, kilkumetrowej wysokości zarośla. Władysławowo pokoje.

Poza rokitnikiem budują je także:

  • jarząb pospolity (jarzębina) Sorbus aucuparia,

  • bez czarny Sambucus nigra,

  • róża dzika Rosa canina,

  • głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna,

  • klon jawor Acer pseudoplatanus,

  • osika Populus tremula,

  • czereśnia dzika Cerasus avium,

  • wierzba iwa Salix caprea,

  • lipa drobnolistna Tilia cordata.

Powłokę zielną tworzą w nich gatunki z różnych grup ekologicznych – leśne, zaroślowe, łąkowe, a nawet ruderalne. Niektóre z nich, np. pokrzywa zwyczajna Urtica dioica, przytulia czepna Galium aparine i kłobuczka pospolita Torilis japonica, są roślinami nitrofilnymi (azotolubnymi).

W starych płatach zarośli wzrasta rola drzew. Są one zróżnicowane w zależności od geologicznej budowy zbocza oraz intensywności procesów stokowych. Na aktywnych klifach, w których występują wysięki wód zasobnych w węglan wapnia, rozwinęły się lasy z młodymi drzewostanami budowanymi przez:

  • jawor Acer pseudoplatanus,

  • jarzębinę Sorbus aucuparia,

  • jesion Fraxinus excelsior.

Dzięki dużej żyzności stale wilgotnej gleby, lasy te swoją strukturą i składem flory wykazują cechy zbliżone do łęgów, a intensywne procesy stokowe sprawiają, że pod pewnymi względami przypominają górskie lasy jaworowe. Najbardziej wyróżniające się cechy lasów jarzębinowo‑jaworowych na klifach to duże zwarcie i bogactwo gatunkowe drzewostanu i warstwy krzewów, podobnie jak w zaroślach. W runie często licznie rosną:

  • wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum,

  • bluszcz pospolity Hedera helix,

  • żankiel zwyczajny Sanicula europaea,

  • czerniec gronkowy Actaea spicata,

  • marzanka wonna Galium odoratum,

  • pierwiosnka lekarska Primula veris.

Najlepiej wykształcone fitocenozy lasów jarzębinowo‑jaworowych występują w okolicach Rozewia i Lisiego Jaru.

Całkowicie odmienny charakter mają lasy bukowe, które zajmują największą powierzchnię w rezerwacie na Rozewiu. Brak abrazji spowodowany wybudowaniem na początku stulecia betonowej opaski u podnóża klifu umożliwił bukom osiągnięcie okazałych rozmiarów i sędziwego wieku; najstarsze z nich mają około 160 lat, a większość drzewostanu o wysokości 20–30 m liczy około 100 lat. Pod zwartym drzewostanem warstwa krzewów jest uboga, zaś w bujnym runie często rosną:

  • marzanka wonna Galium odoratum,

  • żankiel zwyczajny Sanicula europaea,

  • podagrycznik pospolity Aegopodium podagraria,

  • bluszcz pospolity Hedera helix,

  • zawilec gajowy Anemone nemorosa,

  • fiołek leśny Viola reichenbachiana,

  • wiechlina gajowa Poa nemoralis.

Ten typ lasu został zaliczony do zespołu żyznej buczyny pomorskiej Melico‑Fagetum.

Podobny charakter ma las bukowy porastający zbocza Lisiego Jaru – kwaśna buczyna niżowa Luzulo pilosae‑Fagetum. Jej nieliczne płaty występują również na Rozewiu, ale zwykle w wyższych i bardziej nachylonych partiach zboczy.


Roślinność zalewowych i zatorfionych brzegów

Do najbardziej wartościowych składników szaty roślinnej Parku należą zbiorowiska halofilne (słonolubne), specyficzne dla podmokłych i zasolonych niskich brzegów nadmorskich. Na polskim wybrzeżu koncentrują się one w kilku miejscach – przy ujściach rzek oraz nad płytkimi, zatorfionymi zatokami. Są to wyraźnie zanikające zespoły przybrzeżne.

Największe nagromadzenie solnisk znajduje się na Wolinie i Uznamie, drugim pod względem powierzchni są obrzeża Zatoki Puckiej. Rozległe, zatorfione tereny, silnie podtapiane wiosną i wczesnym latem, zalewane słoną wodą podczas sztormowych spiętrzeń, stwarzają dogodne siedliska dla roślin halofilnych. Najlepiej zachowane płaty solnisk znajdują się w północnej części Meandru Kaszubskiego (rezerwat „Beka”), we Władysławowie („Słone Łąki”), w Rewie („Rzeczne Łąki”) i w okolicy Jastarni („Torfowe Kłyle”).

Na roślinność halofilną nad Zatoką Pucką składają się trzy zbiorowiska:

  1. Halofilna łąka słonawa (Juncetum gerardi)

    • sit Gerarda Juncus gerardi (dominant),

    • miecznik nadmorski Glaux maritima,

    • babka nadmorska Plantago maritima,

    • świbka morska Triglochin maritima,

    • ostrzew rudy Blysmus rufus,

    • koniczyna rozdęta Trifolium fragiferum,

    • centuria nadbrzeżna Centaurium littorale,

    • stałe niehalofilne: mietlica rozłogowa Agrostis stolonifera, pięciornik gęsi Potentilla anserina, kostrzewa czerwona Festuca rubra.

  2. Półhalofilny szuwar oczeretowy (Scirpetum maritimi)

    • sitowiec nadmorski Bulboschoenus maritimus,

    • oczeret Schoenoplectus tabernaemontani,

    • tworzy płaty w obniżeniach z stagnującą wodą słonawą, zazwyczaj mozaikowo z trzcinowiskami i łąkami słonawymi.

  3. Zespół mannicy odstającej i muchotrzewu solniskowego (Puccinellio‑Spergularietum)

    • mannica odstająca Puccinellia distans,

    • muchotrzew solniskowy Spergularia salina,

    • pionierskie, jednodniowe stanowiska na miejscach wolnych od roślinności.


Słodkie łąki

W przymorskich nizinach, poza zasięgiem wód słonawych, rozwijają się niewielkie płaty słodkich łąk, zwłaszcza w rezerwatach „Beka” i „Słone Łąki”. Rośnie tu zwykle zespół Cirsio‑Polygonetum, z:

  • jaskrem ostrym Ranunculus acris,

  • jaskrem rozłogowym R. repens,

  • wężownikiem Polygonum bistorta,

  • firletką poszarpaną Lychnis flos-cuculi,

  • ostrożeniem warzywnym Cirsium oleraceum.

Na intensywnie wypasanych pastwiskach zdarzają się kępy sitowia Juncus effusus.


Trzcinowiska

W zagłębieniach i przy brzegach Zatoki Puckiej występują trzcinowiska (Phragmitetum australis) z:

  • trzciną pospolitą Phragmites australis (osiąga do 3 m wysokości),

  • nielicznymi towarzyszącymi gatunkami.

Trzcina stanowi największe zagrożenie dla halofilnej i łęgowej roślinności, szczególnie w rezerwatach „Beka” i „Rzeczne Łąki”.


Roślinność zatorfionych nizin przymorskich i pradolin

W obrębie Parku w rezerwacie „Piaśnickie Łąki” oraz w pasie pradoliny Redy (otulina) dominują dziś łąki i użytki zielone po dawnych bagiennych terenach osuszonych i odlesionych. Wyjątek stanowią zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinietum medioeuropaeum), z:

  • trzęślicą modrą Molinia caerulea,

  • kosaćcem syberyjskim Iris sibirica,

  • mieczykiem dachówkowatym Gladiolus imbricatus,

  • fiołkiem mokradłowym Viola stagnina,

  • selernicą żyłkowaną Cnidium dubium,

  • turzycą buxbauma Carex buxbaumi,

  • okrzynem łąkowym Laserpitium prutenicum.

Pozostałości dawnych torfowisk wysokich (Bielawskie Błota) prawie zanikły; ocalałe fragmenty pokryły się wrzosowiskami, zaroślami woskownicy Myrica gale, maliny moroszki Rubus chamaemorus, olsami (Salicetum pentandro‑cinereae) i mszarami bagiennymi (Eriophorum spp., Oxycoccus, Ledum).


Roślinność wysoczyzn morenowych

Wysoczyzny morenowe, choć zajmują niewielką część Parku, mają dużą rolę w otulinie. Obecnie to głównie pola i pastwiska, ale w nieużytkach gospodarczych zachowały się:

  • Czyżnie (Pruno‑Crataegetum): zarośla tarninowo‑głogowe (Prunus spinosa, Crataegus monogyna, C. laevigata), dzikie róże, jeżyny, leszczyna; runo z Poa nemoralis, Stellaria holostea i rośliny łąkowe.

  • Zarośla żarnowca miotlastego (Holco‑Cytisetum scopariae): antropogeniczne, na odłogach i pastwiskach, w runie Holcus mollis, Agrostis vulgaris.

  • Wrzosowiska antropogeniczne, powstałe na dawnych lasach: ekstensywne wypasane pola, z Calluna vulgaris, utrzymywane przez wypas i okresowe wypalanie.

Wykonanie materiałów: NPK.
Praca zbiorowa: A. Janty.

 

Szata roślinna

Występująca wszelkiego rodzaju roślinność nadmorskich wydm.

Tereny obszarów najbardziej zróżnicowanych przyrodniczo i krajobrazowo, leżące w granicach Narodowego Parku Krajobrazowego w Gdańsku, obejmują między innymi: Redę, Dębki, Białogórę, Karwię, Karwińskie Błota, Ostrowo, Jastrzębią Górę, Rozewie, Władysławowo, Zatokę Pucką oraz Półwysep Helski (w tym Chałupy, Kuźnicę, Jastarnię, Juratę i Hel), a także wiele innych miejscowości.

Roślinność porastająca podłoże zbudowane z piasków morskich należy do najbardziej charakterystycznych składników szaty roślinnej Parku. Na wydmowym brzegu od strony otwartego morza (od Władysławowa poprzez Chałupy, Kuźnicę, Jastarnię, Juratę aż po Hel) tworzy rozbudowany i zróżnicowany układ strefowy, budowany przez dwa podstawowe typy zbiorowisk: psammofilne (piaskolubne) i borowe. Miejscami przeplatają się z nimi fitocenozy wilgotnych zagłębień międzywydmowych, o charakterze nieleśnym i leśnym. Układ ten jest znacznie uboższy i wyraźnie odmienny na brzegach Zatoki Puckiej (Swarzewo, Władysławowo, Chałupy, Kuźnica, Jastarnia), których roślinność istotnie różni się od terenów sąsiadujących z otwartym morzem; dominuje tu niskie murawki psammofilne (napiaskowe), wrzosowiska i zarośla, natomiast brak jest wysokich wydm.

Warunki panujące na plaży, szczególnie od strony otwartego morza (Jastrzębia Góra, Władysławowo), są bardzo niekorzystne dla roślin. Ich rozwój ograniczają przede wszystkim nieustabilizowane i skrajnie ubogie podłoże oraz niszcząca działalność wiatru i sztormów, na które latem nakłada się presja plażowiczów. Na granicy zasięgu fal zalewających plażę gromadzi się kidzina – wyrzucone przez morze szczątki organiczne pochodzące z lądu i wody (patyki, obumarłe rośliny bentosowe, np. Zostera marina, Chara spp., czy różne gatunki dużych glonów: taśmy, gałęzatki, widlika, rozróżka, kłoska, morszczyn). Na tym bogatym w składniki odżywcze podłożu wykształcają się specyficzne, wilgociolubne zbiorowiska nitrofilne (azotolubne), w których przewodnimi gatunkami są rukwiel nadmorska Cakile maritima i solanka kolczysta Salsola kali. Osiedlają się tu ponadto liczne, często przypadkowe rośliny ruderalne, łęgowe i namuliskowe.


Szata roślinna wydm nadmorskich

Wydma przednia

W wyższej części plaży, u podnóża wydmy przedniej, występują typowe psammofity nadmorskie, m.in.:

  • honkenia piaskowa Honckenya peploides

  • piaskownica zwyczajna Ammophila arenaria oraz jej mieszaniec z trzcinnikiem piaskowym A. × baltica

  • wydmuchrzyca piaskowa Elymus arenarius

  • rukwiel nadmorska Cakile maritima

  • solanka kolczysta Salsola kali

Rośliny te zatrzymują transportowany przez wiatr piasek, inicjując powstawanie i rozwój wydm.

Wydma biała

Następną strefę tworzy wydma biała – regularny wał o wysokości kilku–kilkunastu metrów, z białego, niepróchnicznego piasku (pH obojętne). Zbiorowiskiem charakterystycznym dla tego stadium jest zespół piaskownicy zwyczajnej i wydmuchrzycy piaskowej, wzbogacony przez:

  • kostrzewę czerwoną ssp. Festuca rubra ssp. arenaria

  • piaskownicę „bałtycką” Ammophila × baltica

Wydma szara

Na kolejnej, szarej wydmie, gdzie podłoże zaczyna akumulować cienką warstwę próchnicy (regosol, pH lekko kwaśne), rozwija się zespół muraw psammofilnych (Helichryso‑Jasionetum), z m.in.:

  • szczotlichą siwą Corynephorus canescens

  • kocanką piaskową Helichrysum arenarium

  • jasieńcem piaskowym Jasione montana var. litoralis

  • jastrzębcem baldaszkowym Hieracium umbellatum var. dunense

  • turzycą piaskową Carex arenaria

  • bylicą polną Artemisia campestris var. sericea

  • mikołajkiem nadmorskim Eryngium maritimum

Pojawia się tu także warstwa mchów i porostów oraz młode sosenki – pionierzy boru nadmorskiego.

Wydmy Zatoki Puckiej

Na wydmach otaczających Zatokę Pucką murawy psammofilne są florystycznie bogatsze i nie wykazują tak wyraźnego układu strefowego. Dominują w nich Carex arenaria, Elymus arenarius, Ammophila arenaria, Eryngium maritimum i Lathyrus maritimus, a także mniej typowe psammofity.


Zarośla i wrzosowiska

W kompleksie psammofilnym, szczególnie na wydmach szarych i polankach leśnych, występują fitocenozy krzewinkowe, m.in.:

  • wrzosowiska bażyniskowe (Carici arenariae‑Empetretum) z bażyną czarną Empetrum nigrum i wrzosem Calluna vulgaris

  • zarośla wierzby piaskowej Salix arenaria

  • zarośla róży pomarszczonej Rosa rugosa i wierzby wawrzynkowej Salix daphnoides (nasadzenia stabilizacyjne)


Bór nadmorski

Bór bażynowy (Empetro nigri‑Pinetum)

Występuje na Półwyspie Helskim i zachód od Jastrzębiej Góry. Drzewostan sosnowy jest niski i asymetryczny, z pokrojem „sztandarowym”. Charakterystyczne gatunki:

  • bażyna czarna Empetrum nigrum

  • storczyki Goodyera repens i Listera cordata

  • gruszyczka jednokwiatowa Moneses uniflora

Postacie boru nadmorskiego

  • Bór chrobotkowy (cladonietosum): szczyty wydm, liczne porosty.

  • Bór graszyczkowy (piroletosum): średnio wilgotne miejsca, Polypodium vulgare.

  • Bór wilgotny (ericetosum): wilgotne zagłębienia, Erica tetralix, Myrica gale, Carex nigra, Vaccinium uliginosum, Ledum palustre.

Bór bagienny nadmorski

W wilgotnych zagłębieniach międzywydmowych tworzy się postać Vaccinio uliginosi‑Pinetum ericetosum, z Eleocharis multicaulis, Erica tetralix, Molinia caerulea, Drosera intermedia, mszami torfowcami.


Zespoły międzywydmowe i torfowiska

Na wschód od Białogóry, w obniżeniach z okresowo wysokim poziomem wód gruntowych, rozwijają się:

  • zbiorowiska ziemnowodne (Ranunculo‑Juncetum bulbosi, Eleocharitetum multicaulis)

  • torfowiska z Rhynchospora fusca, Drosera intermedia, Molinia caerulea

  • zarośla Myrica gale


Lasy na wydmach

W wielu miejscach występują dąbrowy i lasy brzozowo‑dębowe, m.in.:

  • Acidofilny las bukowo‑dębowy (Fago‑Quercetum) z Convallaria majalis, Platanthera bifolia

  • Las brzozowo‑dębowy (Betulo‑Quercetum) z Molinia caerulea lub Pteridium aquilinum

  • Zaskakujące drzewostany z jaworem Acer pseudoplatanus, lipą Tilia cordata, grabem Carpinus betulus, w runie m.in. Paris quadrifolia, Adoxa moschatellina, Geranium robertianum

Sekret żyzności to warstwa torfu przysypana piaskiem.


Olsy nad Zatoką Pucką

Na granicy wydm i zatorfionych obniżeń (m.in. między Jastarnią a Kuźnicą) występują lasy olsowe (Alnus glutinosa) z gatunkami bagiennymi i szuwarowymi:
Solanum dulcamara, Lycopus europaeus, Scutellaria galericulata, Phragmites australis, Iris pseudoacorus.


Roślinność klifów

Klify to specyficzny typ wybrzeża, z rychłymi procesami podcinania (klify „żywe”) lub stabilnymi (klify „martwe”). Na ich stokach spotyka się:

  • Pionierskie zbiorowiska zielne z Tussilago farfara, Cirsium arvense, Dactylis glomerata, Lathyrus pratensis

  • Murawy luźne i zwarte z Achillea millefolium, Festuca rubra, Cerastium vulgatum, Anthoxanthum odoratum, Rumex acetosella, Trifolium campestre, Thymus serpyllum, Sedum acre

  • Typowe psammofity klifowe: Trifolium pratense ssp. maritima, Anthyllis vulneraria ssp. maritima

Na klifach piaszczystych, dzięki osuwiskom, pojawiają się także gatunki zbocza i muraw wydmowych, co daje unikalną mozaikę siedlisk.


Wykonanie materiałów: NPK.
Praca zbiorowa: A. Janty.

Roślinność nadmorska

Roœlinnoœć nadmorska władysławowo DW afrodyta

Ten artykuł ma na celu przybliżyć walory przyrodnicze Nadmorskiego Parku Krajobrazowego.

Współczesna roślinność Nadmorskiego Parku Krajobrazowego, a w szczególności występujące tu wszystkie gatunki roślin (tzw. flora) oraz odradzające się przez nie zbiorowiska roślinne (czyli roślinność), są efektem oddziaływania przede wszystkim czynników naturalnych, związanych z wielowiekową obecnością i gospodarką człowieka na tym terenie. Biorąc pod uwagę stosunkowo niewielką powierzchnię lądu zawartą w granicach Parku, różnorodność pokrywy roślinnej jest uderzająca. Wynika ona głównie z naturalnego zróżnicowania występujących tu siedlisk, o których bogactwie i specyfice decydują m.in. takie czynniki, jak geologiczne zróżnicowanie utworów powierzchniowych i powstałych z nich gleb, niezwykle urozmaicona rzeźba terenu i warunki wodne, stykanie się lądu z zasolonymi wodami morskimi czy bezpośrednie oddziaływanie fal na brzeg. Niezwykle istotnym czynnikiem jest również łagodny, morski klimat, który nie tylko odróżnia wąski pas przymorski od terenów położonych dalej w głębi lądu, ale wręcz decyduje o możliwości występowania niektórych gatunków roślin, a nawet zbiorowisk roślinnych nie występujących poza strefą przymorską. Z kolei różnorodne formy gospodarki człowieka przyczyniają się do modyfikacji naturalnych siedlisk i właściwych dla nich zbiorowisk roślinnych (np. poprzez zmianę warunków wodnych, gospodarkę łąkarską i leśną, biologiczne i techniczne umacnianie brzegów), lub wręcz je tworzą (np. przez zakładanie pól uprawnych, rozprzestrzenianie zabudowy wiejskiej, miejskiej i przemysłowej czy różnorodne działania związane z tworzeniem ciągów komunikacyjnych). Zachęcamy do skorzystania z noclegu: DW Afrodyta we Władysławowie.

W efekcie obecna flora lądowej części Parku składa się zarówno z gatunków rodzimych, jak i antropofitów, czyli roślin geograficznie obcych, dzięki człowiekowi przybyłych z innych regionów lub kontynentów, w różnym czasie i w różnym stopniu zadomowionych. Analogiczne cechy wykazuje roślinność, która tworzy zbiorowiska całkowicie naturalne, a także półnaturalne i synantropijne. Całość szaty roślinnej jest zatem wypadkową między oddziaływaniami naturalnych sił przyrody a rolą i natężeniem gospodarki człowieka.

Walory przyrodnicze

Najbardziej poznaną grupą roślin na obszarze Parku są rośliny kwiatowe, które równocześnie są wyłącznym lub przynajmniej dominującym składnikiem wszystkich zbiorowisk roślinnych. Całość flory kwiatowej można szacować na około 700–800 gatunków; oprócz tego na obszarze Parku stwierdzono co najmniej 20 gatunków paprotników. Bardzo bogata jest tu również flora mszaków, uczestniczących w niemal wszystkich zbiorowiskach roślinnych, lecz dotychczas słabo zbadana. Za jedną z najważniejszych cech flory tego obszaru możemy uznać jej bogactwo gatunkowe. Obok roślin, niezwykle istotną grupą organizmów, strukturalnie i funkcjonalnie wkomponowanych w zbiorowiska roślinne, są porosty, które do niedawna były uważane za składnik flory, jednak w świetle najnowszej wiedzy należą do odrębnego królestwa grzybów – jednostki tej samej rangi co królestwa roślin i zwierząt. Porosty występują zarówno na ziemi w różnych typach zbiorowisk roślinnych (porosty naziemne), jak i obficie pokrywają korę drzew oraz głazy i sztuczne kamienne podłoża (porosty epifityczne). Podobnie jak w przypadku roślin kwiatowych, na różnorodność gatunkową porostów wpływa przymorski, łagodny i wilgotny klimat.

Kolejną cechą flory Parku jest jej wybitne zróżnicowanie ekologiczne. Wynika ono z różnorodności naturalnych i wtórnych siedlisk, z których część powstała i ciągle jest kształtowana przez bezpośrednie oddziaływanie morza – np. wydmy i klify nadmorskie, a także podmokłe, nisko położone solniska przybrzeżne. To one powodują, że w skład flory Parku, obok roślin rozpowszechnionych w całym kraju lub co najmniej na Pomorzu, wchodzą również gatunki charakterystyczne dla wąskiej strefy brzegowej. Ich przykładem mogą być:

  • piaskownica zwyczajna Ammophila arenaria,

  • lnica wonna Linaria odorata,

  • groszek nadmorski Lathyrus maritimus,

  • symbol polskiego wybrzeża – mikołajek nadmorski Eryngium maritimum.

Niektóre gatunki, pospolite w kraju, na wydmach występują w specyficznych formach w randze odmian lub podgatunków. Natomiast dla skalistych klifów, atakowanych przez sztormowe fale, typowy jest krzew o srebrzystoszarych, wąskich liściach i jaskrawopomarańczowych jagodach – rokitnik zwyczajny Hippophae rhamnoides. Odrębną ekologiczną grupę stanowią nadmorskie halofity, czyli rośliny związane z siedliskami zasolonymi, m.in.:

  • babka nadmorska Plantago maritima,

  • koniczyna rozdęta Trifolium fragiferum,

  • jarnik solankowy Samolus valerandi,

  • mikołajek nadmorski Glaux maritima,

  • sit Gerarda Juncus gerardii.

Na odrębną uwagę zasługują również rośliny torfowiskowe, które w Polsce występują głównie w strefie przymorskiej, gdyż wymagają stosunkowo łagodnego klimatu i zaliczane są do gatunków o atlantyckim lub subatlantyckim typie zasięgu. Należą do nich m.in. ponikło wielołodygowe Eleocharis multicaulis (które ma na Pomorzu tylko jedno stanowisko, właśnie w granicach Parku), wrzosiec bagienny Erica tetralix, woskownica europejska Myrica gale i wiele innych gatunków. Aby dotrzeć na miejsce, polecamy usługi transportowe A1 Radio Taxi Władysławowo.

Wykonanie materiałów: NPK.
Praca zbiorowa: A. Janty.

 

 

 

 

 

 

Polskie wybrzeże

Obiekty we Władysławowo

Pisząc ten artykuł chcę przybliżyć  walory przyrodnicze Nadmorskiego Parku Krajobrazowego wzorując się na wydawnictwie Nadmorskiego Parku Krajobrazowego- praca zbiorowa Aleksandra Jandy, im więcej się do tych tak bardzo ważnych spraw wraca, tym więcej przynosi oczekiwanych efektów, tak przecież w ostatnich czasach zapominanych przez naszych przedstawicieli władz i nie tylko. Na małym terenie polskiego wybrzeża występuje wiele bogactw różnych form przyrody i krajobrazu, która działalność nie zawsze przemyślana człowieka prowadzi do degradacji i dewastacji i często bezpowrotnie. Taki piękny park przyrody powinni chronić na co dzień wszyscy ludzie: miejscowi, przyjezdni z kraju i z zagranicy, władze samorządowe, administracja rządowa i władze centralne. Polecane obiekty turystyczne w okolicy to : DW „Afrodyta” Władysławowo.

Specyficzne położenie Nadmorskiego Parku Krajobrazowego w strefie nadmorskiej południowego Bałtyku, a jednocześnie w najbardziej na północ wysuniętej części Polski, warunkuje charakter środowiska przyrodniczego  oraz procesy występujące w jego obrębie. Podstawowym czynnikiem kształtującym współcześnie środowisko obszaru nadmorskiego parku jest morze. Oddziaływuje ono na stosunki geomorfologiczne, warunki klimatyczne, wody powierzchniowe i podziemne, a pośrednio wpływa także na charakter procesów glebotwórczych i szatę roślinność. Morze jest także głównym czynnikiem warunkującym kierunki rozwoju gospodarczego parku, do których należą przede wszystkim turystyka i rybołówstwo, a co za tym idzie określa intensywność i charakter zmian wywoływanych w środowisku przyrodniczym przez człowieka.

Analizując współczesną przyrodę nadmorskiego parku, nie sposób jednak nie brać pod uwagę procesów zachodzących w przeszłości, szczególnie w końcowej fazie plejstocenu, w okresie zlodowacenia bałtyckiego oraz w holocenie, kiedy to zostały ukształtowane zasadnicze formy rzeżby terenu tego obszaru: kępy wysoczyznowe ukształtowane w okresie zlodowacenia bałtyckiego, równiny akumulacji bioge-nicznej wyerodowane przez odpływające wody lodowcowe oraz mierzeje o genezie eolicznej (ukształtowane przez wiatr) i morskiej. Zasięg występowania tych form wpływa na zróżnicowanie typów wybrzeża morskiego w różnych częściach nadmorskiego parku, a także na intensywność użytkowania środowiska przez człowieka. Unikatowość środowiska przyrodniczego nadmorskiego parku wynika nie tylko z jego nadmorskiego położenia, ale także z włączenia do Parku wyjątkowego akwenu, jakim jest Zatoka Pucka. Niedaleko niej znajduje się piękna miejscowość turystyczna Władysławowo, a w niej doskonale zlokalizowany obiekt turystyczny  DW Afrodyta Władysławowo. Park obejmuje tzw. Wewnętrzną Zatokę Pucką, oddzieloną od pozostałej części Rybitwią Mieliznę, łącząc Cypel Rewski z Kużnicą na Mierzei Helskiej. Zbiornik ten, o średniej głębokości 3,23m, ze względu na szereg cech hydrochemicznych i hydrofizycznych jego wód, można określić jako śuasimor-ski. Jego znaczne domknięcie, przy jednoczesnej znacznej dostawie materii ze zlewni Redy, Płutnicy i Gizdepki, powoduje wzmożenie procesów eutrofizacji wód zatoki. Także i ten czynnik wpływa na konieczność ochrony i ekorozwoju Zatoki Puckiej i jej zlewni.

Czynnikiem stawiającym nadmorski park wśród najcenniejszych przyrodniczych obszarów chronionych Polski i zlewiska Morza Bałtyckiego, obok dużego urozmaicenia krajobrazu, jest także rozległość strefy kontaktu lądu z morzem. Na obszarze Parku wynosi ona ponad 150 km, co stanowi około 20% całej linii brzegowej Polski. Strefa ta jest obszarem, gdzie zachodzą najbardziej intensywne procesy i przemiany we wszystkich komponentach środowiska przyrodniczego. Analiza dynamiki procesów zachodzących w strefie brzegowej stanowi jeden z podstawowych problemów badawczych dla wielu dziedzin nauk przyrodniczych, a jednocześnie dynamika ta jest niepowtarzalną atrakcyjność dla osób odwiedzających obszar Nadmorskiego Parku Krajobrazowego. Wiele obiektów na terenie Nadmorskie Parku Krajobrazowego można znaleźć w serwisie internetowym SuperUrlop.com.pl
Wyk. mat. NPK. Pr. zb. A. Janty